Fleur Stevens
Sep 10

Juridische termen: Dit is de oorsprong!

1. Advocaat 

Ad·vo·caat
Jurist die er zijn beroep van maakt personen of partijen te verdedigen voor de rechter.1

Het woord 'advocaat' is afkomstig uit het Latijn. Het is een combinatie van ad (naar) en vocare (roepen), oftewel 'iemand er bij roepen'. De advocaat wordt er dus 'bij geroepen' door zijn cliënt om de cliënt te steunen en te helpen met advies.

2. Jurisprudentie 

Ju·ris·pru·den·tie
Rechtsopvatting van de rechterlijke macht, zoals die blijkt uit genomen beslissingen.3

Het woord jurisprudentie vindt zijn oorsprong in het Laatlatijn 'iurisprudentia', wat rechtsgeleerdheid betekent. Het woord iurisprudentia kun je onderverdelen in twee aparte woorden: iuris en prudentie. Iuris is een vervoeging van 'ius', wat 'recht' betekent. Prudentia betekent kennis/ervaring. Door dit te combineren kom je op 'kennis van het recht'.4

Jurisprudentie is een geheel van uitspraken van rechters. Jurisprudentie vormt een aanknopingspunt voor rechters om te oordelen in latere, soortgelijke gevallen. Jurisprudentie is daarmee een zeer belangrijke rechtsbron.

3. Pro Deo

Pro·Deo
Gratis.5

Pro Deo is letterlijk vertaald 'voor god'. Het is een aanduiding voor diensten die gratis of tegen zeer geringe kosten worden verricht. De uitdrukking vindt haar oorsprong in de opvatting dat goede werken voor de armen die door hen niet betaald kunnen worden, uiteindelijk door God zullen worden beloond.


4. Precedent

Pre·ce·dent
Besluit of voorbeeld van vroeger waarop iem. zich kan beroepen: een precedent scheppen.7


Precedent komt van het woord preacedere. Dit woord kun je opdelen in prae (voor) en cedere (gaan). Het betreft een eerder plaats gevonden geval.8

De precedentwerking van een rechterlijke uitspraak is de algemene betekenis van een uitspraak voor latere gevallen, die aanwezig kan zijn naast de bindende werking die de uitspraak tussen de betrokken partijen heeft.

5. Toga

To·ga
Ambtsgewaad van predikanten, rechters en advocaten; een rechter in toga.10

De term "toga" verwijst naar het traditionele gewaad van de burger uit de Romeinse tijd. Dit kledingstuk, dat vooral bekend is uit de Romeinse geschiedenis, heeft een naam die zijn oorsprong vindt in het Latijnse woord "tegere," wat "bedekken" betekent.11

Napoleon Bonaparte heeft het dragen van een toga ingevoerd. Door het dragen van een toga ontstaat er meer gelijkheid in de rechtszaal, doordat het onderscheid geneutraliseerd wordt. De rechter kan hierdoor niet worden beïnvloed door de persoonlijke kenmerken van partijen.12
1. Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal, Utrecht: Van Dale 2024 (online). 
2. Etymologiebank.nl 
3.  Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal, Utrecht: Van Dale 2024 (online). 
4. Etymologiebank.nl 
5. Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal, Utrecht: Van Dale 2024 (online)
6. 'Wat kost een advocaat', advocaat-kosten.nl.  
7. Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal, Utrecht: Van Dale 2024 (online). 
8. 'Geschiedenis van de toga: wanneer en waarom draagt een advocaat een toga?', actio.nl, 18 mei 2022. 
9. K. Teuben, Rechtersregelingen in het burgerlijk (proces)recht (diss. Universiteit Leiden), Deventer: Wolters Kluwer 2004. 
10. Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal, Utrecht: Van Dale 2024 (online).
11. Etymologiebank.nl
12. 'Geschiedenis van de toga: wanneer en waarom draagt een advocaat een toga?', actio.nl, 18 mei 2022.